کانادا دومین کشور بزرگ جهان و یکی از کشورهای موفق در حوزه‌ی تحصیل و آموزش است. بیشتر دانشگاه‌های کانادا در لیست برترین دانشگاه‌های جهان قرار دارند. تمامی این دلایل به علاوه‌ی زیبایی این کشور، مهاجرپذیر بودن آن، فرصت‌های شغلی و کاری خوب بعد از اتمام تحصیل و … سبب شده‌اند که کانادا مقصدی محبوب برای علاقه‌مندان به تحصیل در خارج از کشور باشد. اگر شما هم از علاقه‌مندان مهاجر تحصیلی به کانادا هستید یا هنوز برای انتخاب مقصد تحصیلی خود تصمیم نگرفتید با ما همراه باشید.
در کانادا کودکان به شکل اختیاری می‌توانند وارد دوره‌ی مهدکودک بشوند یا نشوند، اما ماجرا برای تحصیل در مدارس فرق دارد. به عبارت دیگر، تحصیل برای تمام کودکان از کلاس اول دبستان تا پایان دوره‌ی دبیرستان (اخذ دیپلم) اجباریست. این دوره از حدود 6 یا 7 سالگی آغاز و طول این دوره بسته به هر استان یا منطقه ممکن است بین 11 تا 12 سال متغیر باشد.
سیستم آموزشی کشور کانادا تحت نظارت یک سیستم کلی و مرکزی نیست یا به عبارت دیگر دولت فردرال، وزارت آموزش ندارد بلکه هر استان یا منطقه سیستم و وزارت‌خانه‌ای مجزا برای آموزش دارد، اما شاید جالب باشد بدانید که هرچند به دلیل مرکزی نبودن سیستم آموزش بخشی از سیاست‌ها و استاندارد‌های آموزشی هر استان یا منطقه با دیگری متفاوت است، اما درنهایت تمامی این سیستم‌های آموزشی به نحوی باهم مشترک و همگرا هستند. دلیل این همگرایی و تشابهات نیز ساختار ابتدایی این سیستم است که در سده‌ی 1800 میلادی پایه‌ریزی شد.
در کانادا ادامه‌ی تحصیل در دره‌های کالج و دانشگاه اختیاری است. با این وجود براساس آمارهای سال 2015، حدود 90 درصد کانادایی‌های بین 25 تا 64 سال حداقل مردک دیپلم دبیرستان را دارند و 66 درصد مدرکی بالاتر از مدرک دیپلم دبیرستان (دوره‌ی کالج، لیسانس، ارشد یا دکتری) دارند. هردو این آمارها بالاتر از میانگین OECD است (این میانگین برای افراد دارای دیپلم 78 درصد و برای افراد دارای مدارک بالاتر 44 درصد است).
مقاطع تحصیلی در کانادا به‌طور کلی به سه دسته‌ی زیر تقسیم می‌شوند:
دوره‌ی بعد از دبیرستان در کانادا شامل سه دسته‌ی زیر است:
لازم به یادآوری است که هرکدام از این دسته‌ها مستقل از دیگری است و گذراندن دوره‌ی بعد از دبیرستان اختیاریست.
بعد از اتمام دوره‌ی دبیرستان، دانش‌آموزان مختارند تا در هر کالج یا دانشگاهی که دوست دارند اقدام به تحصیل کنند. متقاضیان تحصیل در بسیاری از دوره‌های فنی، مهندسی، کاربردی و هنری می‌توانند پذیرش تحصیلی از یک کالج کانادایی دریافت نمایند. مدت تحصیل در دوره‌های کالج بین ۲ تا ۴ سال می‌باشد. متقاضیانی که دارای مدرک زبان انگلیسی نیستند، باید ابتدا در دوره‌های زبان کالج شرکت کنند.
دوره‌ی کالج در کانادا مربوط به دوره‌هایی است که بیشتر روی آماده‌سازی متقاضی برای ورود به بازار کار تمرکز دارند. بنابراین کالج‌ها از نظر تئوری تمرکز کمتری روی دروس گذاشته و بیشتر به جنبه کاربردی و عملیاتی توجه می‌کنند. کالج‌ها در کانادا به دو دسته دولتی و خصوصی تقسیم می‌شوند. شرایط ادامه‌ی تحصیل در کالج‌های کانادا معمولاً نسبت به دانشگاه ساده‌تر بوده و پیش نیازهای کمتری جهت ورود به کالج‌های کانادا وجود دارد.
دانشگاه در کانادا مؤسساتی هستند که شرایط تحصیل در رشته‌های درسی متنوع را به صورت آکادمیک فراهم می‌کنند و به شما مدرک آکادمیک در سه مقطع لیسانس، فوق لیسانس یا دکتری اعطا می‌کنند.
دوره‌ی لیسانس یا کارشناسی (undergraduate degree) که به‌طور معمول بین 3 تا 4 سال طول می‌کشد. طول این دوره ممکن است تا 5 سال نیز باشد. درواقع این تفاوت به دلیل تفاوت سیستم‌های آموزشی در استان‌ها است.
دوره‌ی فوق لیسانس در کانادا عموماً ۱ تا ۲ سال به‌طول خواهد انجامید و به دو دسته‌ی تحقیقاتی (Research-based) و واحدي (Course-based) تقسیم‌بندی می‌شود. البته در این میان برخی از رشته‌های ترکیبی نیز در مقطع کارشناسی ارشد وجود دارد. بسیاری از رشته‌های Research-based این امکان را به متقاضیان ادامه‌ی تحصیل در کانادا می‌دهند که پس از پایان دوره‌ی مستر، به شکل مستقیم دوره‌ی دکتری را آغاز کنند.
در دوره‌های course-based دانشجو با شرکت در کلاس و گذراندن واحدهای درسی مدرک فوق لیسانس خود را دریافت می‌کند. در دوره‌های فوق لیسانس research-based دانشجو باید با کمک استاد راهنمای خود بر روی موضوعی تحقیق کرده و پایان‌نامه ارائه دهد. برخی از دوره‌های کارشناسی ارشد نیز ترکیبی بوده و شامل کورس و ریسرچ می‌شوند. دوره‌های مستر با ریسرچ در بسیاری از موارد توسط دانشگاه یا استاد راهنما فاند می‌شوند و نوعی از بورسیه‌ی تحصیلی کانادا را دریافت می‌کنند.
دوره‌ی دکتری در کانادا ممکن است بین ۳ تا 6 سال طول بکشد. در دوره‌ی دکتری کانادا دانشجو باید یک پروژه را دنبال کند. بیشتر این پروژه‌ها توسط شرکت‌های بزرگ اسپانسر شده هستند و به همین دلیل بیشتر پروفسورها در دوره‌ی دکتری به دانشجویان فاند یا کمک هزینه‌ی تحصیلی اعطا می‌کنند. این فاندها گاهی شهریه‌ی دانشجو را پوشش داده و گاهی مبلغی اضافه بر آن نیز به دانشجو تخصیص داده می‌شود تا هزینه‌های زندگی او نیز پوشش داده شود. دوره‌ی دکتری در کانادا دارای کورس نیز می‌باشد.
تا اینجا باهم مقاطع تحصیلی کانادا و دوره و شرایط هرکدام را بررسی کردیم. اما پیش از هرچیزی شاید بد نباشد به این سوال پاسخ دهیم که اصلا چرا تحصیل در کانادا؟
به‌دلیل چشم‌انداز مطلوب کشور کانادا برای دانشجوبان خارجی، این کشور یکی از ایده‌آل‌ترین مقاصد تحصیلی برای مقاطع تحصیلات تکمیلی است. بسیای ازدانشگاه‌های این کشور در لیست بهترین دانشگاه‌های بین‌المللی قرار دارند. جزئیات برنامه‌ی تحصیلی کانادا به نحوی است که دانشجویان را تشویق می‌کند تا در حین تحصیل مقطع کارشناسی یا ارشد مشغول به کار شوند و همچنین بعد از اتمام تحصیل نیز برای ادامه‌ی فعالیت‌های کاری در این کشور بمانند.
بخش اعظمی از دانشجویان خارجی در شهر‌های تورنتو، مونتریال، ونکوور، اوتاوا و کبک زندگی می‌کنند و این شهرها نیز فضایی پرنشاط و زنده برای این دانشجویان فراهم کرده‌اند.
اما این تمام ماجرا نیست. در ادامه باهم دلایلی را بررسی می‌کنیم که به شما کمک خواهد کرد تا جدی‌تر به کانادا به عنوان مقصد تحصیلی خود فکر کنید.
دانشگاه‌های کانادا تاریخچه‌ی طولانی و شهرت جهانی برای کارایی آموزشی و درصد بالای فارغ‌التحصیلان کارآزموده دارند. در واقع بسیاری از مراکز آموزش تحصیلات تکمیلی کانادا می‌توانند با دانشگاه‌های مشهوری از آمریکا و انگلیس رقابت کنند. ببرای مثال:
درست است که شما به عنوان یک دانشجوی بین‌الملل باید هزینه‌ی بیشتری برای بعضی از واحدهای درسی نسبت به کانادایی‌ها پرداخت کنید، اما همین واحدهای درسی در کشور‌هایی مانند آمریکا، انگلیس یا استرالیا برای شما هزینه‌ی بیشتری نسبت به کانادا خواهد داشت. بنابراین می‌توان گفت در مقایسه با سایر کشورها هزینه‌ی تحصیل در کانادا ارزان‌تر است. به علاوه‌ی اینکه با توجه به مورد 3 شما امکان کسب درآمد در حین تحصیل نیز دارید.
شاید برایتان جالب باشد بدانید سایر کشورها یا به دانشجویان بین‌الملل در حین تحصیل اجازه کار نمی‌دهند یا فقط در محل‌ها یا مشاغل خاص به آن‌ها اجازه کار می‌دهند، اما کانادا این‌طور نیست. به عنوان دانشجو در کانادا شما می‌توانید در حین تحصیل درآمد کسب کنید. این کشور به شما اجازه می‌دهد تا با کار کردند علاوه بر پرداخت هزینه‌های تحصیلی خود، تجربه‌‌ی کاری کسب کنید.
در کشور‌هایی مانند آمریکا و انگلیس بعد از اتمام تحصیل یا کشور شما را خارج می‌کند یا به‌قدری شرایط را سخت می‌کند که عملاً ماندن در آن کشور سخت باشد. نظر شما با یک ویزای کار در کانادا بعد از تمام تحصیل که تا 3 سال اعتبار دارد چیست؟ بله کانادا به شما بعد از اتمام تحصیل ویزای کاری می‌دهد که می‌توانید در این کشور بمانید. علاوه بر این، این ویزا به شما این امکان را می‌دهد تا با هر کارفرما و در هر مکانی کار کنید. همچنین این آزادی را دارید که هرزمان خواستید کارفرمای خود را عوض کنید. درنتیجه شما دایره‌ای غنی از تجربیات کاری به‌دست خواهید آورد که برگ برنده‌ای برای شما در تقاضانامه‌ی اقامت دائم‌تان خواهد بود.
صحبت از اقامت دائم شد. یعنی چی؟ یعنی حق زندگی و کار درکانادا، درحالی که از امکانات رفاهی و درمانی این کشور برای تمام عمرتان بهره‌مند می‌شوید. شما به عنوان دانشجو یا فارغ‌التحصیل این کشور، برای کانادا ارزشمند هستید و این کشور خواستار شماست. سیستم اکسپرس اینتری کانادا امتیاز ویژه‌ای را به افرادی که در کانادا تحصیل کردند یا سابقه‌ی کاری دارند اختصاص می‌دهد (تا اینجا شما هردو مورد را دارید). همچنین این سیستم روی توانایی‌های زبان (به دلیل سابقه‌ی حضور شما در این کشور تا اینجا، توانایی‌های زبانی شما نیز پیشرفت قابل توجهی کرده است.) و سن نیز تاکید ویژه‌ای دارد. حتی اگر اکسپرس اینتری نیز مفید واقع نشود هنوز مسیر‌های دیگری برای دریافت اقامت دائم کانادا وجود دارد و آن هم برنامه‌های استانی این کشور است.
اگر شما ویزای تحصیلی کانادا را دارید، می‌توانید حین تحصیل خانواده‌تان را نیز با خود به کانادا ببرید. حتی فرزندانتان بدون نیاز به هیچ مدرک یا ویزایی می‌توانند در دبستان یا بیرستان‌های دولتی کانادا درس بخوانند.
